Problematiek bij jonge statushouders

Huishouden, huishouding, huishoud, hulp

College van B&W
Gemeente Rijssen-Holten
Postbus 244
7480 AE Rijssen   

Onze ref:    2020-03
Betreft:    Advies m.b.t. begeleiding t.a.v. veel voorkomende problematiek bij jonge statushouders wonende in de gemeente Rijssen-Holten.
Datum:    5 juni 2020

Geacht college,

Uit gesprekken met haar achterban signaleert de ASD dat er ten aanzien van jonge statushouders een aantal knelpunten optreden. De Adviesraad Sociaal Domein wil graag uw aandacht vragen en advies geven over de aanpak van vaak voorkomende problemen bij jonge statushouders (12-18 jaar) wonende in de gemeente Rijssen-Holten. 

Inleiding
Vanaf 1 juli 2021 gaat de nieuwe Wet Inburgering in. Het doel van deze wet is om statushouders zo snel mogelijk te laten integreren.  In het nieuwe inburgeringsstelsel krijgen gemeenten de regie over de uitvoering van de inburgering. Een paar taken die bij dit inburgeringsstelsel horen, zijn o.a. het coördineren van de brede intake vanuit het AZC, het bepalen van de leerroute, adviseren rondom inburgering, bepalen of statushouders kunnen werken en/of studeren en participeren en daarop inzetten en handhaven, samen werken met verschillende partners en regie voeren. Er wordt verwacht dat gemeenten zich tussentijds voorbereiden op deze nieuwe inburgeringswet.

Inzet ter ondersteuning van statushouders in de gemeente Rijssen-Holten
In de gemeente Rijssen Holten wonen statushouders afkomstig uit verschillende landen. Een groot deel hiervan komt uit Eritrea en Syrië.  Behalve onderdak biedt de gemeente Rijssen-Holten ook maatschappelijke begeleiding aan deze statushouders en hun gezinsleden. Maatschappelijke begeleiding moet in ieder geval praktische hulp, hulp bij start van inburgering en stimuleren van participatie omvatten (Uit: Factsheet Integratie en participatie voor gemeenten). De gemeente Rijssen-Holten heeft middelen ingezet om deze doelgroep te begeleiden (het straathoekwerk, het jongerenwerk van Pand 11 voor jonge statushouders en Viavie Welzijn bieden maatschappelijke begeleiding aan volwassen statushouders in de gemeente Rijssen-Holten). Binnen deze groep statushouders is een subgroep van circa 25 jongeren tussen de 12 en 18 jaar, die via het straathoekwerk zijn doorverwezen naar Pand 11 i.v.m. de behoefte aan extra begeleiding. Verder is voor de Eritrese statushouders IDA ingezet in afstemming met de gemeente. Hieronder staat een stroomdiagram waarin het proces en de taken van ViaVie beschreven worden.  

Proces tot nu toe

Na deze eerste fase staan onderwijs, inburgering en daarna toeleiding naar werk centraal. In de gesprekken met onze achterban signaleren we een risico ten aanzien van deze doelgroep. De (vlucht)geschiedenis van veel van deze jonge mensen wordt gekenmerkt door stress, onveiligheid (en niet altijd uitgesloten, het zien en ondergaan van geweld). Voor deze jongeren is het risico op het ontwikkelen van trauma’s en deviant gedrag voortkomend uit deze trauma’s relatief groot. Tegelijkertijd horen we ook dat er vanuit de niet westerse achtergronden van deze jongeren een taboe bestaat rondom psychische belasting en klachten. Dit, tezamen met het gebrek aan kennis van toegang tot voorzieningen, zorgt voor een verhoogd risico op een groep jongeren met niet onderkende psychische klachten. 

Conclusie en adviezen
We constateren dat in deze fase niet voldoende wordt geanticipeerd op de risico’s. Wij adviseren om tijdens het integratietraject te screenen op psychische problemen. Hiermee wordt voorkomen dat er signalen ten aanzien van psychisch welzijn van individuen en gedragspatronen binnen deze kwetsbare en risicovolle groep gemist gaan worden. Daarnaast is er in de eerste fase van opvang/integratie geen screening op mogelijk trauma en is er verder geen specifieke signaleringsfunctie ingericht. Met als gevolg dat er pas bij het ontstaan van problemen bij deze jongeren curatief moet worden opgetreden. 
Tot slot lijkt er te veel vanuit aparte domeinen te worden gehandeld (onderwijs, jeugd- en jongerenwerk, integratie, participatie et cetera) en lijkt er te weinig aansluiting te zijn tussen voorveld en toegang naar zorg (via gemeente of huisartsen). Zeker voor deze groep kan dit barrières opwerpen om toch de stap naar benodigde zorg te zetten. We adviseren ook meer aansluiting tussen voorveld en toegang naar de zorg te realiseren. 
Gezien het feit dat de nieuwe inburgeringswet nog niet van kracht is, verwacht de ASD dat de gemeente Rijssen- Holten zich gaat voorbereiden op hun regierol en onze adviezen meeneemt in het plan van aanpak zodat de overgang naar het nieuwe stelsel soepel verloopt. Het effectief benutten van de lokale hulpverleners en vrijwilligers zal de samenwerking verbeteren en zorgen voor een betere integrale aanpak. 
Met vriendelijke groet,

E. Kamp, voorzitter
J.A. Plomp, secretaris